Edita Saakian
De Tilburgse gemeente wil ervoor zorgen dat er voldoende nestmogelijkheden en beschutte plekken zijn voor vogels, muizen en insecten. Dat staat al in het bestuursakkoord van 2022-2026. Met het nieuwe plan komt er nog meer ruimte voor deze dieren, want het licht wordt op sommige plekken gedimd.
Donker waar het kan
Kunstlicht is namelijk niet altijd wenselijk voor dieren. Veel diersoorten, maar ook mensen, hebben een natuurlijk biologisch ritme dat is afgestemd op dag en nacht. Kunstlicht kan dit ritme verstoren. Dat kan bij nachtdieren leiden tot gedragsveranderingen, die hun overlevingskansen verkleinen.
Dit betekent niet dat de lantaarnpalen in het centrum uitgaan. Het idee is ‘verlichten waar het moet, donker waar het kan’. Sommige plekken moeten verlicht blijven vanwege sociale veiligheid of verkeersveiligheid. In stedelijke gebieden is verlichting soms gewenst voor de sfeer, zoals bij de Piushaven, Spoorpark of Spoorzone. Maar op plekken waar lichtgevoelige soorten zoals vleermuizen en nachtvlinders voorkomen, is geen verlichting de wens.
Wethouder Evelien Kostermans: “We geven aan waar minder of aangepaste verlichting komt vanwege de natuur. Met behulp van een Afwegingskader kiezen we de juiste soort verlichting. Daarbij spelen naast de natuur ook de gebruiksfunctie en beleving een rol.”
Energiezuinige ledverlichting
Om deze plekken duidelijk aan te geven is er een ‘donkertekaart’ gemaakt. Hierop is te zien dat het vooral om de buitengebieden van Tilburg gaat, zoals Stadsbos013, Huis ter Heide en Moerenburg. Ook natuurgebieden in de stad, zoals het Wilhelminakanaal en de Nieuwe Leij, vallen hieronder. Een uitzondering zijn de snelfietsroutes en belangrijke routes naar sport- en evenemententerreinen die door natuurgebieden lopen; deze kunnen met maatwerk verlicht worden.
De gemeente vervangt de verlichting in de buitenruimte door energiezuinige ledverlichting. Kostermans: “Deze nieuwe verlichting is in het begin van de avond feller en wordt ’s nachts gedimd. Het is dan licht genoeg voor de verkeersveiligheid, terwijl mensen en dieren minder last hebben van kunstlicht.”
Last van licht
In Tilburg zijn er plekken waar veel lichtgevoelige diersoorten leven. Daarom wordt op sommige plekken, zoals bij het fietspad langs de Baroniebaan, oranjerood licht gebruikt om vleermuizen minder te storen.
Ook in stadsparken leven veel dieren die last hebben van verlichting. In de nachtelijke uren hoeven mensen daar in principe niet te zijn. In het plan is het uitgangspunt dat in parken verlichting op maat komt bij belangrijke routes of voor sociale veiligheid en belevingswaarde. Bij de aanleg van nieuwe parken wordt gekeken of verlichting gewenst is.
Bij nieuwbouwprojecten wil het college terughoudend zijn met verlichting, vooral langs ecologische en donkere gebieden. Als verlichting toch nodig is voor sociale of verkeersveiligheid, wordt eerst naar alternatieven gekeken. Dit kan betekenen dat het ontwerp wordt aangepast, bijvoorbeeld door een weg anders aan te leggen of reflectoren te gebruiken. Ten slotte kunnen technische toepassingen van verlichting worden ingezet die minder verstorend zijn.
Bron: Gemeente Tilburg
