Bodem vliegbasis Gilze-Rijen is ernstig vervuild: ‘Waardes gigantisch hoog’

Antonov-vrachtvliegtuig
Vliegbasis Gilze-Rijen

Het terrein van vliegbasis Gilze-Rijen is ernstig vervuild met PFOS, een stof die valt onder PFAS. Dat meldt onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) op basis van bodemmetingen op de vliegbasis. Vrijwel alle monsters die op het terrein werden genomen, overschrijden de norm voor ernstige bodemverontreiniging.

Op één plek wordt de norm voor ernstige vervuiling zelfs 56 keer overschreden, blijkt volgens Pointer. Volgens toxicoloog Jacob de Boer zijn die waardes bij vliegbasis Gilze-Rijen ‘gigantisch hoog’. Hij keek voor Pointer naar de meetresultaten. “Dit is de hoogst gemeten PFOS-vervuiling in Nederland, na vliegbasis Leeuwarden.”

Volgens de toxicoloog is de vervuiling erger dan rond Chemours, het chemisch bedrijf in Dordrecht dat al jaren in opspraak is vanwege vervuiling van de omgeving.

Wat is PFOS?

PFOS zijn chemische stoffen die door mensen zijn gemaakt, het is een zusje van het meer bekende PFAS. De stoffen breken niet of nauwelijks af in het milieu en kunnen schadelijke effecten hebben voor mensen, meldt Omroep Brabant.

De bodemmetingen zijn gedaan in 2019 en 2020, Defensie bracht de waardes volgens Pointer niet eerder naar buiten. Wel heeft ze in 2022 melding gemaakt van de verontreiniging bij de toezichthouder, de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Vliegbasis Gilze-Rijen is niet de enige vliegbasis met een verontreinigde bodem. In Brabant staan ook vliegbasis Eindhoven, vliegbasis Volkel en vliegbasis Woensdrecht op de lijst van verontreinigde terreinen.

Onderzoek naar oppervlaktewater

De vraag is of de verontreiniging zich ook heeft verspreid naar het oppervlaktewater. Waterschap Brabants Delta laat Pointer weten dat ze nu extra metingen in de bodem gaan doen in de wateren rondom vliegbasis Gilze-Rijen en Woensdrecht.

In 2020 hebben ze zowel in Gilze Rijen als in Woensdrecht, op meetpunten vlak naast de twee vliegbasissen, PFOS gevonden in de waterbodem. Ze hebben toen geen vervolgonderzoek gedaan. Het slib van de bodem is wel afgevoerd naar een speciaal depot.

Uit voorzorg is ook waterschap Aa en Maas deze maand gestart met watermetingen rond vliegbasis Volkel en De Peel (net over de provinciegrens in Limburg). De uitslag wordt binnen enkele maanden verwacht.

Tientallen miljoenen euro’s kosten

Bij de defensieterreinen is jarenlang gespoten met PFOS-houdend blusschuim. Op de meeste van deze terreinen mag nu geen schop meer de grond in zonder toestemming van de toezichthouder ILT.

Defensie laat weten dat ze op termijn alle terreinen wil gaan saneren oftewel schoonmaken. Dit gaat naar verwachting tientallen miljoenen euro’s kosten. Zo zijn de saneringsplannen voor voormalig vliegbasis Soesterberg klaar. Het opruimen kost 23,5 miljoen euro.

Pointer besteedt donderdag 13 juni aandacht aan het onderwerp in een reportage op NPO 2.

LEES OOK:
Vliegtuigspotters ontevreden met nieuwe plek bij vliegbasis Gilze-Rijen
Primeur voor vliegbasis Gilze-Rijen: eerste gerenoveerde Apache Echo landt

Omroep Brabant