Angela Weisz
“Deze documentaire is eigenlijk een artistiek onderzoek”, zegt de in Udenhout geboren Tommy. Hij is beeldhouwer en in zijn werk komen onderwerpen als geschiedenis, ongelijkheid en het koloniale verleden van Nederland als een rode draad terug. Spiegelbeeld gaat over de Fraters van Tilburg, een katholiek broederschap dat na de afschaffing van de slavernij naar Curaçao en andere plekken ging om missies uit te voeren. “Ze deden mooi werk door ziekenhuizen en scholen op te zetten”, vertelt Tommy. “Maar hun missie had ook een schaduwzijde: ze wilden de lokale bevolking bekeren tot het katholicisme.”
Voor Tommy was dit dubbele verhaal een startpunt. Het begon als een onderzoek naar dit broederschap, maar werd al gauw een diepe duik in zijn eigen achtergrond. “Mijn familie heeft veel banden met de Fraters van Tilburg. Mijn opa heeft door hen een opleiding gehad, wat hem kansen gaf die anders onmogelijk waren. Tegelijkertijd zag ik ook de pijnlijke kant van hun impact op de lokale identiteit en cultuur. Dat schaduwdoel van de fraters, om de mensen te bekeren naar het katholicisme, is behoorlijk gelukt. Curaçao is op dit moment nog veel Katholieker dan Nederland nu is.”
Een confronterende reis
Tijdens zijn onderzoek reisde Tommy af naar Curaçao, waar hij onder meer de plantage bezocht waar zijn tot slaaf gemaakte voorouders werkten. “Dat was best heftig”, herinnert de kunstenaar zich. “Ik was daar eerder geweest, maar nooit met de ogen waarmee ik nu kijk. Ik bezocht een klein museum op de plantage en kwam familienamen tegen in oude slavenregisters. Het voelde alsof ik rechtstreeks in de geschiedenis van mijn familie stapte.”
Die reis was confronterend voor Tommy, maar tegelijkertijd ook heel verrijkend. “In Curaçao blijft de invloed van de fraters nog steeds voelbaar. Veel mensen zijn heel positief over wat ze hebben gedaan, terwijl ik ook verhalen hoor over seksueel misbruik en het afzweren van eigen religies.” Toen hij over het eiland rondliep, voelde Tommy een diepere verbinding met zijn roots. “Ik wil dat mijn kinderen dat ook ervaren. Daarom neem ik ze mee als ik in mei terugga naar Curaçao. Het beeld dat ik heb gemaakt in het kader van deze documentaire, wordt van 1 mei tot 1 juli tentoongesteld in het Curaçaosch Museum. Dat voelt als een belangrijke cirkel die rond is.”
Vaderschap
Tommy’s kinderen spelen ook een kleine, maar belangrijke rol in de film. “Mijn oudste was anderhalf en mijn jongste net geboren toen we filmden. Het vaderschap gaf een extra dimensie aan het verhaal. Het gaat immers ook over doorgeven waar je vandaan komt.”
Tommy kijkt uit naar de vertoning van zijn documentaire in Cincecitta. “Dat de documentaire in hun grote zaal wordt vertoond, voelt als een grote eer. Na afloop is er een nagesprek waarin mensen vragen kunnen stellen of hun eigen ervaringen kunnen delen. Ik hoop op mooie gesprekken.”
De vertoning van Spiegelbeeld (door Floor Foole en Marleen Kuijsters) is op dinsdag 21 januari om 18.00 uur in Cinecitta. Na afloop is er een nagesprek met de kunstenaar in het restaurant van de bioscoop.
LEES OOK:
Verborgen geschiedenis van Tilburg: Hoe het koloniaal verleden nog altijd doorklinkt
