Frederike Luijten over stadsdichterschap: ‘Er is poëzie voor iedereen’

Frederike Luijten / Foto: Heleen van Outheusden (bijgesneden door Omroep Tilburg)

“Sommige poëzie is best wel ingewikkeld”, zegt stadsdichter Frederike Luijten (1998). “Dat is fijn, want dan kun je heel je leven poëzie lezen en steeds beter worden,” stelt ze. Frederike is de elfde stadsdichter van Tilburg. Haar tweejarige termijn zit er komende zomer op. Voor Wereldpoëziedag op vrijdag 21 maart duiken we in haar gedachtegoed.

“Er zijn heel veel verschillende soorten poëzie. Sommige mensen kijken neer op, ja, dat noemen ze dan Instagram-poëzie”, zegt Frederike. “Ik ben daar alleen maar dankbaar voor. Zo is er poëzie voor iedereen.” De stadsdichter legt uit dat ook in toegankelijk werk een extra laag zit. “Uiteindelijk gaat het erom wat iemand bij de lezers wil oproepen en dat het iets met iemand doet. Daarvoor is bij iedereen een ander soort poëzie nodig.”

Zelf werkt ze graag interdisciplinair. Dat wil zeggen met verschillende kunstvormen tegelijk. “Eén plus één is drie”, stelt ze. Door bijvoorbeeld audio, fotografie en tekst te combineren komt ze tot een sterker eindresultaat.

(Lees verder onder de Instagrampost)

Je brein breken

“Poëzie lijkt heel erg op hoe we communiceren met anderen, hoe we brieven binnenkrijgen. Als je je emoties opschrijft, al helemaal als kunst, is dat confronterend”, stelt Frederike. Ze maakt de vergelijking met abstracte kunstwerken. “Als je je brein er even over moet breken, kan het je emoties beter vatten dan als iets heel letterlijk is.” Ze las laatst een artikel over kunsteducatie dat haar aansprak. “Een kunstwerk is eigenlijk een inkijkje in iemands gedachtegang. Iemand pakt er iets uit en gaat er op zijn eigen manier mee verder.”

Frederike vindt het mooi om in haar werk datgene te vangen waar mensen zich in kunnen herkennen. “Menselijkheid is iets moois, ik hoop dat mensen dat ook een beetje voelen in mijn werk”, stelt ze. Ze is begonnen met het schrijven over Tilburg toen ze naar Arnhem moest reizen voor haar studie. Ze reisde op en neer met de trein. “De hele tijd de stad binnenrijden en dan de stad zien veranderen, dat veranderde mijn relatie met Tilburg zo erg dat ik besefte wat voor waarde Tilburg voor mij en mijn identiteit had.”

Heimwee, verdwaald zijn en afscheid nemen

De Alleenhouderstraat, Het Warandebos en de Besterd zijn belangrijk voor Frederike. “Ik heb hier mooie herinneringen.” Ook het viaduct tussen Tilburg en Goirle is een speciale plek. Ze zat op het Willem II-college en hier fietste ze telkens langs. “Ik denk dat ik me als tiener al bewust was dat dit de plek is dat je van gemeente wisselde.” Nostalgie is belangrijk voor haar inspiratie.

“Ik schrijf veel over het missen van je thuis, hoe dubbel dat soms voelt: bijna verdwaald zijn in een stad die je door en door kent.” Aan het begin van Frederikes stadsdichterschap is haar relatie uitgegaan. “Dat heeft ook een laag in mijn relatie met de stad en mijn werk gekregen. Je voelt in die poëzie een soort van geforceerd afscheid nemen van de plek waar je je ontbijt haalde.”

Frederikes werk heeft regelmatig een emotionele, duistere ondertoon. Marcelle Hendrickx, voormalig wethouder, zei het al bij de inauguratie. Deze kan ze niet altijd meenemen in haar werk als stadsdichter. “Als je in opdracht schrijft, willen mensen meestal een vrolijk gedicht waarin ze zich gezien voelen. Dat is super mooi om te doen, maar ook lastiger. Je probeert iets te vertellen in de stem van iemand anders of een bedrijf. Dat is eigenlijk een superleuke uitdaging.”

Nieuw werk

Voor Frederike zitten er nog een paar bijzondere dingen in de pijpleiding. In juli wordt een bundel gepresenteerd met al haar werk. Ook komt er nog een strofe uit Frederikes eerste stadsgedicht op het politiebureau bij het Wilhelminapark. “Daar zijn we druk mee bezig”, zegt ze. “De gevel is nog niet schoongemaakt, maar we zijn al wel een ontwerp aan het maken.”

LEES OOK:
Frederike Luijten is de nieuwe stadsdichter

Manoek Lambregts