Kees-Luc Simons
De daden van Martins echtgenoot, moordenaar en verkrachter Marc Dutroux, zijn in de ogen van velen absoluut onvergeeflijk. En dat lijkt minstens zozeer het geval te zijn als je het hebt over Martins eigen daden. In het bijzonder rijst hierbij de vraag wat de vrouw bewoog om niets te doen, terwijl ze wel iets had kunnen doen. Niet zo vreemd dus dat de roman over Martin, De vrouw die de honden eten gaf, België in 2014 weer op stelten zette.
De makers
Schrijfster Kristien Hemmerechts probeerde zich in Martin te verplaatsen, op basis van feitelijke getuigenissen en documenten. Ze stelde haar niet voor als een monster, maar als een heel gewone vrouw. Een angstige, egoïstische, laffe vrouw – dat wel – maar ook een verrassend toegewijde moeder, en dochter.
Ik moet tot op de dag van vandaag uitleggen dat ik Martin niet verdedig met het boek. Terwijl, als je Macbeth speelt, gaat toch ook niemand zeggen dat je een moordenaar verdedigt? (…) Bij het verschijnen van het boek konden mensen al moeilijk onderscheid maken tussen het personage en de schrijver, hoe zal dat zijn als iemand Martin vertolkt op het toneel? (…) Ik voelde een gigantisch gevoel van machteloosheid. Ik wilde zo graag dat ik die kindjes alsnog kon gaan redden. En het was confronterend. Ik begon aan het boek met het idee dat Dutroux en Martin hele andere mensen zijn dan jij en ik. Maar gaandeweg werd Martin een veel normaler mens dan ik van tevoren had gedacht – Kristien Hemmerechts in Zout Magazine
Actrice en winnares van een Theo d’Or en een Gouden Kalf Marie-Louise Stheins was van meet af aan op z’n zachtst gezegd gefascineerd door de roman van Hemmerechts en wilde de tekst van De vrouw die de honden eten gaf per se op het podium brengen. In Julie Van den Berghe vond ze toen een regisseur die de uitdaging aandurfde. Indringend theater, dat staat vast.
Maar hoe speel je als actrice een actrice? (…) Martin is een fantast, een manipulante, misschien zelfs wel een psychopaat – wat dat soort kwalificaties ook betekenen. (…) Ben ik bang voor de reacties? Eerlijk? Een beetje wel ja. Ik ben bang dat mensen het verkeerd begrijpen. Dat mensen denken dat ik haar verdedig, of begrijp. Ik wil laten zien hoe ik denk dat haar kop werkt – Marie-Louise Stheins in Zout Magazine
De pers
Wie denkt een antwoord te krijgen op de vraag waarom deze vrouw in godsnaam heeft meegeholpen aan het verkrachten en vermoorden van jonge meisjes heeft het mis. Dat blijft niet te bevatten. Wel maakt de voorstelling duidelijk dat Martin, net als Dutroux zelf overigens, een afschuwelijke jeugd heeft gehad. Stheins speelt Michelle Martin en doet dat met verve – Scènes
In deze zaak zijn een hoop feiten nooit boven tafel gekomen. Vooral Martin stond bekend om haar neiging om met haar ondervragers mee te praten. Hier hebben we meteen de kern van het probleem te pakken: feit en fictie lopen in dit boek zo door elkaar dat het moeilijk is deze twee van elkaar te onderscheiden. (…) Natuurlijk valt niet te ontkennen dat al deze personen [onder wie Martin en Dutroux, red.] ‘mens’ zijn, maar daarmee zijn hun verschrikkelijke daden nog niet binnen het gangbare kader ‘menselijk’ te noemen. Volgens de Van Dale is een handeling menselijk als deze humaan is; menslievend dus. De daden van Martin en Dutroux zijn allesbehalve menslievend te noemen. Het is tegenstrijdig wat Hemmerechts hier probeert te bereiken, omdat de grens tussen ‘iets goed praten’ en ‘het menselijk maken van personen’ erg dicht bij elkaar ligt. (…) Beter had Hemmerechts een duidelijke tegenstem (…) gecreëerd die haar [Martin, red.] haar fouten had doen inzien, waardoor het verhaal niet zo extreem als een excuus voor de gruweldaden van Martin had geleken – diggitmagazine.com
Lees ook:
Het Zuidelijk Toneel (HZT) staat stil bij Ketikoti met het jongerenproject Fort Boekoe
Met ‘Noem mij’ geven Het Zuidelijk Toneel en Rozemarijn Romeijn gehoor aan oproep van Theater Na de Dam
