Angela Weisz
Met de woorden ‘R.I.P Krakers – 2020 – 2024’, wordt het einde van Krakers Tilburg op sociale media aangekondigd. ‘Na meer dan honderd evenementen zal per januari 2025 de kelder niet langer gekraakt worden’, valt te lezen op Instagram. Meer dan honderd reacties stromen binnen. Liefhebbers van de kraakkelder laten massaal weten hoe ongelofelijk, onverwachts en onacceptabel ze dit vinden.
De reden van het beëindigen van de activiteiten in de Kraakkelder heeft te maken met een landelijk probleem, waarbij veel subsidieaanvragen van culturele instellingen bij fondsen en de provincie niet gehonoreerd werden. Ook De Nieuwe Vorst deed eerder dit jaar een meerjarige subsidieaanvraag bij de provincie Noord-Brabant: 480.000 euro voor vier jaar, mede om de Kraakkelder te behouden. Hoewel de aanvraag positief is beoordeeld, viel deze net buiten het budget en werd er geen subsidie toegekend.
Kleine kelder, grote impact
Toen Rutten en Dijs vijf jaar geleden benaderd werden door Theater De Nieuwe Vorst, was hun opdracht helder: verbreed de programmering en maak het theater een plek voor meer dan alleen klassieke voorstellingen. “Ze hadden de wens ook hun deuren open te zetten voor andere geluiden uit de stad, om programma te maken ‘voor en door de stad’”, legt Rutten uit. Het duo zette zich in om verhalen in verschillende vormen een plek te geven. Met een vaste programmering in de kelder van De Nieuwe Vorst – de inmiddels geliefde Kraakkelder – ontstond er een proeftuin voor creatievelingen in de stad. “Op een donderdagavond konden we zomaar een dragshow hebben en de week erop een punkavond of een kunstexpositie. De plek is eigenlijk de gemene deler geworden van al die verschillende verhalen”, aldus Rutten.
“De weg van een zolderkamer naar 013 is heel groot”
Deze laagdrempelige aanpak bood kansen aan makers die vaak voor het eerst het podium betraden. “De weg van een zolderkamer naar 013 is heel groot”, vertelt Rutten. “Wij wilden die tussenstap zijn, een plek waar je fouten mag maken en mag groeien.” Dat gold ook voor queercollectief Qult, dat in de Kraakkelder een warme huiskamer vond. “Het was Pien die zei: ‘Als jullie nog een ruimte nodig hebben, dan kan dat bij ons’”, vertelt Mabel Zwaan, medeoprichter van Qult.
Tekst loopt door onder de foto
De Kraakkelder bood Qult niet alleen een ruimte, maar ook de middelen om te experimenteren. “We kregen zoveel vertrouwen. Barpersoneel, techniek, een budget, alles werd geregeld. Ook konden we meeliften met het trouwe Krakerspubliek dat Amber en Pien al hadden opgebouwd”, zegt Zwaan. “Dat we nu als collectief groeien en professionaliseren, is echt te danken aan die eerste stappen in de kelder.”
“Dat we nu als collectief groeien en professionaliseren, is echt te danken aan die eerste stappen in de kelder.”
Door wie de kelder ook gekraakt werd, is Anastasia Hellement. Met haar talkshow Kulture to Kraak maakte ze haar eerste stappen in het professioneel hosten van evenementen. “De hulp die ik daarbij heb gekregen, vond ik heel fijn. Er komen dingen bij kijken waar je als nieuwe maker in eerste instantie niet zo snel aan denkt. Zoals leren hoe je een publiek activeert, maar ook zaken zoals marketing en productie. Ook daar werd ik bij geholpen.”
De Kraakkelder betekent veel voor Hellement. “Het was een plek waar ik mijn ideeën kon uiten, waar ik kon experimenteren en leren hoe je een evenement organiseert. Het team was zo ondersteunend. Dat was voor mij heel waardevol.”
Krakers 2.0
Na vier jaar vonden Dijs en Rutten het tijd om een stapje terug te doen. Het concept van ‘de opperkrakers’ had inmiddels een sterke merkidentiteit en een vast plekje gevonden in de stad. “Ik merkte dat we de meeste energie kregen van de beginfase, in het opbouwen en neerzetten van concepten”, legt Rutten uit. “Misschien was het ook ultieme publiekswerking: dat je je eigen stoel op een gegeven moment doorgeeft. Krakers moet niet te veel onze smaak blijven, anderen mogen er ook mee spelen.”
Tekst loopt door onder de foto
En dat gebeurde. Afgelopen zomer werd bekendgemaakt dat Yasmin Omar, Rosalie Willemsz en Yannick Verhoeven het stokje zouden overnemen om met een frisse blik aan de slag te gaan in de Kraakkelder. Het plan was duidelijk: een soepele overgang in de laatste maanden van 2024 en in het nieuwe jaar een vernieuwde koers met Krakers 2.0. Toch liep het anders. “We hadden best wat nieuwe plannen en ideeën”, vertelt Verhoeven. “We wilden de bestaande formule niet volledig omgooien, maar wel onze eigen draai eraan geven. Het idee was om eerst de basis op orde te brengen en vervolgens in 2025 met veranderingen te komen.”
“Dat dit nu allemaal wegvalt, voelt schrijnend”
Dat het nieuwe team nog niet eens écht aan de slag kon gaan in de kelder, kwam hard binnen. “Dat was een beetje schrikken voor ons, natuurlijk. We waren nog maar een paar maanden bezig.” Ook Verhoeven wist dat De Nieuwe Vorst geen geld van de provincie zou krijgen. “Na overleg met de directie kwamen we er op uit dat Krakers, in de vorm zoals die nu bestaat in de Kraakkelder, financieel niet meer uitkomt.” Er lopen nog gesprekken, onder andere met de gemeente, over hoe de kelder van De Nieuwe Vorst in de toekomst weer ingezet kan worden. Maar: “Dat dit nu allemaal wegvalt, voelt schrijnend”, aldus Verhoeven.
De laatste
In de laatste maand staan er nog enkele evenementen gepland in de kelder. De afsluiter, omgedoopt tot ‘De Laatste’ vindt plaats op donderdag 19 december. Er blijft bij Rutten een gevoel van frustratie hangen. Het steekt haar dat initiatieven zoals de Kraakkelder in Tilburg niet kunnen blijven bestaan. “Ik merk dat ik er strijdlustig van word. We hebben allemaal gezien wat er mogelijk is, daar in de kelder. En die energie stopt niet zomaar. Er zullen weer nieuwe initiatieven opstaan. Dat vind ik heel geruststellend”, besluit Rutten.
