Wiflred van der VeldenBOUWSTOF belooft dé talkshow te worden voor iedereen met interesse voor de stad en architectuur. Op 17 april presenteerden CAST programmamakers Henriette Sanders en Sophie Stravens de allereerste editie. Met een goedlopende, interessante try-out vol bijzondere gasten en een 120-koppig publiek maakten ze de belofte meer dan waar.
Tekst: Wilfred van der Velden
De eerste gast, architect Joris Verhoeven, woont letterlijk in een hutje op de hei, een woning die hij voor zichzelf heeft ontworpen op een kavel in het buitengebied van Tilburg ‘ergens tussen de stad en de Reeshof’. De uitdaging was om de woning duurzaam en energie-neutraal te bouwen en toch betaalbaar te houden. Naast zonnepanelen en driedubbelglas gebruikte Verhoeven daarom vernieuwende materialen. De gevel bestaat bijvoorbeeld uit sterk isolerende dakplaten die aan de binnenkant zo mooi zijn afgewerkt dat ze niet hoeven te worden geschilderd. De buitenkant is bewerkt met een schimmel (xhylo biofinish) die na verloop van tijd het hout zwart kleurt. Verder bespaarde hij materiaal door de funderingsvloer als woonoppervlak te gebruiken. Na drie dagen was de ruwbouw van het huis geplaatst en waterdicht. En nu mogen de schimmels aan de slag.
Lyrisch over de LocHal
Architectuurcriticus en zelfverklaard fan van de LocHal Kirsten Hannema gaf onlangs in de Volkskrant vijf sterren aan Tilburgs nieuwe bibliotheek. In deze ‘waanzinnig grote ruimte’ ervoer zij ondanks de vele functies van het gebouw nog steeds een heerlijke leegte met verschillende sferen en een subtiele mix van nieuwe en oude materialen. Een gebouw met een eigen buzz en een compleet ontwerp op elk niveau. Volgens Hannema heeft de bibliotheek in de huidige digitale wereld zeker nog bestaansrecht. Juist door de neergang van het boek komt er weer behoefte aan duiding, aan het vinden en filteren van informatie. En dat dan samen met anderen, zoals in de LocHal dagelijks te zien is.
Hannema had ook nog een primeur: ze verklapte welke Tilburgse projecten zijn opgenomen in het architectuur jaarboek van 2019. Dat de LocHal er in staat zal niemand verrassen, maar ook het Clarissenhof aan de achterzijde van het station, RAK aan de Piushaven en de Cube op de campus van de universiteit worden uitgelicht. Met vier van in totaal achtentwintig projecten is dat een mooie Tilburgse prestatie. Of de LocHal op de kaft staat van het boek, wilde ze niet vertellen…
Duurzaam stadskantoor
De volgende gast was Jos van Eldonk, architect bij Common Affairs en verantwoordelijk voor de renovatie van de stadskantoren van de gemeente Tilburg in het centrum van de stad. Dit wordt een ingrijpende operatie die de gebouwen ‘de 21e eeuw in trekt’, waarbij openheid, transparantie en duurzaamheid een grote rol spelen. Om het proces goed te laten verlopen, is hij te rade gegaan bij de architect van het oorspronkelijke ontwerp.
In die tijd speelde duurzaamheid nog geen rol maar nu worden voor het project biobased materialen gebruikt die na hun verwachte levensduur weer terug kunnen groeien in de natuur. Binnen kunnen zulke natuurlijke materialen makkelijk worden toegepast maar voor gevels in de buitenlucht is het een hele uitdaging. Daarvoor heeft Van Eldonk in azijn gekookt hout gebruikt dat zeker 50 jaar meegaat. De gevels worden opgebouwd uit latjes van verschillende dikte zodat een spannend patroon ontstaat. Voor verdere afwisseling zorgt de stadsecoloog die samen met een landschapsinrichter de platte daken van de stadskantoren tot een groene omgeving maakt.
Het stadhuis moet weer een ‘huis van de stad’ worden, gedragen door Tilburgers. De pilaren die onderdeel uitmaken van het gebouw vormen een goed uitgangspunt om dit zichtbaar te maken. Het publiek stelde een dragende pilaar voor in de vorm van Ferry van de Zaande maar of dat werkelijkheid wordt… Wel komt er in het gebouw plaats voor gierzwaluwen en vleermuizen. Dan hebben die alvast wel een plek.
Mooiste gebouw van de campus
Emile Aarts, rector magnificus van Tilburg University, sprak met bewondering over het Cobbenhagengebouw (een naoorlogs ontwerp van architect Jos Bedaux) waarin hij zijn kantoor heeft. Met 50m2 en een opkamer is het kantoor ‘heerlijk groot’ maar tegenwoordig ondenkbaar. Een gangbaar kantoor heeft nu een gemiddeld oppervlak van 13m2. Bij de renovatie van het gebouw in 2012 is speciaal gelet op energiebesparing, waterverbruik, verlichting en isolatie. Ook de Cube, het ‘Education Experience Centre’ van de Universiteit, passeerde de revue. Als bijzonder gebouw buiten de campus noemde de rector magnificus De Pont, in 1992 geopend na een grondige renovatie en uitgegroeid tot een toonaangevend museum. Aarts vindt het prachtig om het verleden terug te zien in gebouwen met een nieuwe functie.
Tilburg verblijfsstad
Wethouder Mario Jacobs was de laatste gast van deze eerste BOUWSTOF. Hij sprak over grote ingrepen in de binnenstad zoals de Cityring en de herontwikkeling van het Koningsplein. Die zijn volgens hem noodzakelijk zijn om het centrum van ‘boodschappenstad’ tot ‘verblijfsstad’ te promoveren. Natuurlijk kwam de groene mini-golfbaan voor de Stadsschouwburg aan de orde. Ondanks de heftige reacties op deze verkeersproef kreeg de wethouder er geen kritische vragen over. Hij mocht wel uitleggen dat verkeersproeven nodig zijn omdat de Cityring – een ‘verkeersriool’ – niet meer om de binnenstad heen loopt maar er dwars doorheen, zeker als straks het Koningsplein is herontwikkeld.
De begeleidende plaatjes bij zijn betoog lieten ontwikkelingen zien met veel groen – en dan niet alleen de verf voor de mini-golfbaan. Beplanting is noodzakelijk om tijdens hete dagen de temperatuur van de stad binnen de perken te houden. Een van de ontwerpen liet zelfs zien dat de Piushaven wordt doorgetrokken tot over het Koningsplein. Dat belooft een verhitte discussie te worden.
Ter afsluiting kookte schrijver/dichter/journalist Martijn Neggers op humoristische wijze alle bijzondere projecten en uitspraken van de gasten in azijn en voorzag hij het resultaat van een laagje smeuïge schimmel. BOUWSTOF smaakt naar meer!
De volgende talkshow is gepland op 18 september 2019.
