Evy van Hoof
De prijs werd aan haar toegekend vanwege het vertellen van een nog te weinig gehoord verhaal, en het bieden van representatie van mensen met een Aziatische achtergrond.
In ‘Binnenvetter’ vertaalde Sandra haar verhaal als Vietnamees-Nederlands meisje naar een theaterproductie. Via spoken word, theater en muziek vertelde ze over het opgroeien tussen twee culturen, anti-Aziatisch racisme, pesten, romantische liefde en het volgen van je dromen. De voorstelling speelde in Theater aan de Rijn in Arnhem, ’t Mozaïek in Wijchen en Studio de Bakkerij in Rotterdam.
Een kwetsbaar en intens proces
Binnenvetter gaat volgens Pham over hoe het is om jezelf weg te stoppen, kwijt te raken en opnieuw uit te vinden: “Ik heb gekozen voor deze titel, omdat ik best wel geneigd ben om in mezelf te keren wanneer ik me niet goed voel. Ik had vroeger ook niet veel steun voor mijn artistieke ambities, waardoor ik dingen voor mezelf hield, en het lastig vond om mensen te vertrouwen. Hier ben ik als volwassene wel flink tegenaan gelopen.”
Zo’n persoonlijke productie neerzetten was zeker niet makkelijk: de voorstelling bevatte scènes die soms pijnlijke ervaringen naar boven haalden. Tegelijkertijd was het creëren van de theaterproductie ook helend: “Toen ik de pijnlijke herinneringen kon naspelen zonder overstuur te raken, realiseerde ik me dat ik er dusdanig overheen was gekomen om het in mijn werk te kunnen gebruiken.”
Hierbij geeft ze nog mee: “In je eentje een theatervoorstelling maken is een van de kwetsbaarste dingen die je kan doen, want je kunt je nergens achter verschuilen. Ik vind het heel tof dat ik dit heb gedaan, maar het was wel pittig. Voor iedereen die erover nadenkt om dit ook te doen: je moet het aandurven om je eigen pijn aan te kijken.”
Van een rolmodel zoeken, naar er zelf een worden
De reacties vanuit het publiek waren erg positief, waaronder zelfs een bezoeker die graag nóg eens wilde terugkomen om de voorstelling opnieuw te zien. Daarnaast was Sandra ook erg geraakt door erkenning vanuit de Aziatische Nederlandse gemeenschap: “Na mijn performance in Rotterdam kwam er een vrouw met Aziatische roots naar me toe. Ze herkende zichzelf in mijn verhaal en moedigde mij aan niet te stoppen met maken. Ik denk dat dat een van de waardevolste dingen is, wanneer mensen zich herkennen in mijn werk en daardoor geraakt zijn. Toen ik later de award had gewonnen, had ook een vrouw van Aziatische komaf het gedeeld op sociale media met de boodschap: ‘Yes! Asian representation!’.”
Ze vertelt over een eerder optreden op Poetry International, waar een Vietnamees-Nederlands tienermeisje naar haar toe kwam, enthousiast om iemand die op haar leek op het podium te zien. “Misschien ben ik nu zelf wel dat voorbeeld voor anderen geworden.”
“Mijn kunst gaat veel over mijn worstelingen die ik ervaar als Vietnamees-Nederlandse jongedame. Dit betekent echter niet dat mijn kunst alleen voor Aziatische mensen is, maar op dit moment heb je nog niet zoveel Aziatisch-Nederlands werk dat je kunt zien in de media of in de cultuurwereld. Het wordt wel beter, maar we zijn er nog niet, vooral als je nagaat hoeveel mensen met Aziatische wortels er eigenlijk in Nederland wonen. Ik wilde vroeger heel graag een voorbeeld dat op mij leek, en dat had ik niet.”
