Nanne op 't EndeZwoele Zomer was het thema voor de poëzie en spoken word optredens van The Stage, de laatste editie dit seizoen. Stadsdichter Onias Landveld en zijn gasten maakten er een mooie avond van, 14 juni in de Nieuwe Vorst, maar de recensie bleef liggen. 🙁 Inmiddels is de zomer zonder meer zwoel te noemen en is er een goede reden om toch terug te komen op de optredens.
Tekst en fotografie van Nanne op ‘t Ende
Het is bijzonder hoe moeiteloos Landveld het publiek meeneemt. Als een ander de zaal zou vragen om vogelgeluiden te maken voor de performers, stel ik me voor dat het dodelijk stil zou blijven op een kleine piep na maar nu is het een kabaal van jewelste, een kraaienkolonie is er niets bij. Het bepaalt de sfeer, er heerst een soort saamhorigheid in de Grote Zaal, waarin de dichters gedijen.
Perspectief
Elten Kiene opent en vertelt over zomers, ik noteer flarden die niet snel genoeg wegfladderen… “met een roze bril op is alles mooi maar je bent toch niet mijn type” en “wat is het verschil tussen een artiest en zijn publiek, of is het slechts een kwestie van perspectief?” Inderdaad, dat is de vraag. Het publiek komt omwille van het perspectief dat de dichter biedt. Diepzinnig, ontroerend, luchtig of kritisch, verrassend graag maar toch zo dat de toehoorder zich herkent in de woorden van de dichter die tegenover haar staat. De woorden die beelden vormen in je hoofd, daar langer blijven hangen.
Het tweede optreden is van Seckou Ouologuem, virtuoos, soms boos, de woorden buitelen over elkaar, een beetje vertwijfeld ook. “I’m losing patience in a cage called hope” en “wat ik toedicht als dichter heeft geen kloof kunnen dichten”. “Wat is de waarheid waard?” vraagt hij zich af en daar opent zich een ravijn van vragen waaruit het weerbarstige hoofd van Nietzsche terug staart die bromt vanonder zijn snor: “Wie van ons is hier Oedipus verdomme?”
Mothafuckah
Tijd voor muziek. De band EME laveert tussen funk, soul en R&B (klinkt dat als fusion?) en frontvrouw Emeraude Kabeya neemt geen blad voor de mond. “Take off that shirt, now let me see you work it.” En ook Landvelds favoriete nummer komt langs: “Fuck, when I see you mothafuckah, just run, I will hurt you like no other. This disrespect will not be had!”
Karlijn Vlaardingerbroek zit de zomer op de huid: “ik zuig de geur van vers gewassen shampoo uit je haar” en ze worstelt met het verlangen om het leven niet zomaar voorbij te laten gaan: “van mooie momenten hoop je dat ze van elastiek zijn, zodat je de in te halen tijd nog even kan rekken.” Ze kijkt achterom: “de tijd ging veel te snel, al mijn minnaars zijn nu vader en ik nog vrijgezel” en richt zich tot het kind dat ze niet wil; om banale redenen, zelfzuchtige redenen, heel begrijpelijke, pijnlijke redenen.
Genoeg
De twijfels te lijf gaan met woorden, de onzekerheden, de vooroordelen, de labels, de manipulaties: “Ik, niet genoeg…” zegt Samirah Saleh. “Me te vertellen dat ik niet genoeg ben en daardoor jou nodig zou hebben. Ik heb voldoende aan mezelf, schrijf ik op de post-it notes op de spiegel als herinnering, als mantra, als belofte: ik ben genoeg.” Deze zinnen, die me in de zaal een beetje overdreven lijken, meer therapie dan poëzie, krijgen een paar dagen later onverwacht urgentie als mijn dochter langskomt om te lunchen (nog voor Vaderdag) en we het volgende gesprek hebben:
– “Hoe gaat het met x? Heb je hem nog gesproken?”
– “Nou… we praten niet meer. Ik wil hem niet meer zien.”
– “Oh, dat is jammer. Wat is er gebeurd?”
– “Hij zei dat ik mijn gezichtshaar moest verwijderen.”
– “Gezichtshaar? Bedoelt hij je wenkbrauwen soms? Het is niet dat je een snor hebt of zo – en dan nog…”
– “Nee, ik dacht eerst ook, hoor ik dit goed? Het was onze tweede date… En in eerste instantie liet ik het maar gaan. Hij is achttien, misschien meende hij het niet zo.”
– “En toen?”
– “Toen zei hij ook nog dat ik fitter moest worden. Dat ik meer moest sporten en minder pizza moest eten.”
– “Wat? Zei hij dat echt?”
– “Ja. Ik heb hem gevraagd of hij wel doorhad hoe onbeleefd dat was, maar hij vond het heel normaal. Hij vond me mooi zoals ik nu was maar het was niet de bedoeling dat ik dik zou worden.”
– “Wat heb je gedaan? Heb je hem geslagen?”
– “Nee, ik heb gezegd dat als hij denkt dat ik voor hem ook maar één milkshake laat staan, hij niet goed bij zijn hoofd is, en dat hij me moet nemen zoals ik ben in plaats van te gaan vertellen wat er niet deugt. En toen heb ik gezegd dat ik hem niet meer hoefde te zien.”
– “Hahahaha, goed zo! Wat een loser.”
– “Ja. Maar ik vond hem wel heel leuk.”
Ineens begrijp ik hoe nodig het is dat dichters en spoken word artiesten als Saleh gewoon zeggen waar het op staat. Dat ze hun demonen onder ogen komen en getransformeerd tot waarheid de wereld in slingeren: je bent genoeg en niemand heeft het recht te suggereren dat het niet zo is. [En nu ga ik een snee brood met humus eten; zo terug.]
Laatste dichter van de avond is M., aan zijn stem te horen een zachtmoedig mens, wat niet hetzelfde is als soft. “Ik ben een jongen van de stad met een hart van natuursteen.” “In mijn longen huizen verhalen van adem.” Diep ontroerend is de Eenmalige Ode aan zijn ouders: “Mijn vader is geen superheld, hij is de vrede waar superhelden naar streven.” M. is duidelijk: het gaat niet alleen om jou. Zoete zomer? “Liefde gaat door de maag, jazeker, maar dat wil niet zeggen dat je van twee walletjes mag eten.”
