Collin Beijk
Edgar ontdekte Kopros ruim drie jaar geleden op een beurs voor klimaatinnovaties. “Het middel wordt in Zwitserland al jaren op honderden boerderijen gebruikt.” Het gaat volgens de broers om een microbiologische oplossing die de kringloop en productie op melkveehouderijen bevordert.
Elke vier weken wordt er water met daarin goede bacteriën op de stalvloer gespoten. “Organische resten worden afgebroken en omgezet in een andere vorm, net als dat de natuur dat zelf doet in bodem”, legt Edgar uit. Het kost de boer per maand zo’n 4 euro per koe.
“Er is scepsis omdat de overheid het niet erkent.”
Boer Kees Fonken uit Tilburg gebruikt het middel nu een jaar en is helemaal overtuigd. “Maar collega-boeren zijn sceptisch. Want de overheid erkent Kopros niet als een methode om de stikstofuitstoot van stallen terug te brengen.”
Dat is een probleem, want Brabantse veehouders moeten voor april bij de provincie een nieuwe vergunning aanvragen voor een emissiearme stal. Omdat Kopros volgens het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit geen systeem is dat je in de stal kan inbouwen, komt het niet op de zogenoemde RAV-lijst. Dat is een lijst met door de overheid goedgekeurde systemen. Daarom telt deze manier van stikstofreductie niet.
Boeren die het middel met succes gebruiken, moeten dus toch investeren in andere stalaanpassingen. Of dat op grote schaal gaat gebeuren, is nog maar de vraag. Onder veehouders bestaat grote onzekerheid of ze op hun huidige locatie door kunnen blijven boeren. Bovendien is de aanvraag voor een lening voor stalaanpassingen vrij ingewikkeld.
“Het drukt de kosten en is goed voor de gezondheid van de koeien.”
Niettemin rekenen de broers Van Nunen inmiddels tien boeren tot hun klant. “Sinds we deze oplossing gebruiken, hebben de koeien minder hoefontstekingen en is ook hun uiergezondheid toegenomen”, legt boer Kees uit. “Het middel drukt verder de kosten op de inkoop van krachtvoer en kunstmest.”
Dat laatste heeft te maken met de verbeterde kwaliteit van de organische mest. “Het omzetten van natuurlijke mest naar goede voedingsstoffen in de bodem, duurt vaak maanden. Nu gebeurt die omzetting met hulp van Kopros al in de stal. Dat zorgt voor betere opbrengsten van het land en beter eigen voer. Het wordt veel meer een kringloop zo”, legt Oscar van Nunen uit.
“De mest stinkt totaal niet meer.”
En dan is er nog een enorm voordeel, zegt boer Harrie van Gorkum uit Tilburg. “Het stinkt niet. Ik was de mest aan uitrijden en normaal racen de fietsers hier dan het weiland voorbij omdat het zo stinkt. Nu merken ze het niet eens en er wordt ook geen ammoniak gemeten als ik mest injecteer op het land.”
De broers beweren dat Kopros zorgt voor een ammoniakuitstoot van gemiddeld 4 kilo per dier per jaar. Normaal is dat zo’n 13 kilo per jaar. Oscar en Edgar lieten metingen verrichten door EnviVice. Een bureau dat ook metingen deed voor stikstof-besparende maatregelen die wél zijn erkend door de overheid.
“Het lijkt erop alsof innovaties van kleine partijen geen kans krijgen.”
Hans Schiricke van EnviVice heeft bij vier boeren die Kopros gebruiken, de ammoniakuitstoot gemeten. “Het zijn tussentijdse metingen, maar die gaan over een jaar gemeten echt niet compleet anders uitvallen. Soms lijkt het alsof de overheid kleine partijen geen kans geeft met dit soort innovaties.”
In een tussentijdse rapportage van Stuurgroep Landbouw Innovatie Brabant werd Kopros als een goede stikstofmaatregel beoordeeld. Toch kreeg het niet de benodigde goedkeuring en subsidies. “Frustrerend, want onderzoek van de universiteit van Wageningen om de waarde van Kopros aan te tonen, kost tonnen en dat kunnen we nog niet opbrengen”, legt Oscar uit. “Het lijkt wel het gezegde, wat de boer niet kent, vreet hij niet.”
