Robert UrbaschekOp 20 maart is het weer zover. Dan gaat heel Nederland weer naar de stembus voor de Provinciale Statenverkiezingen en de Waterschappen. Of ja, eigenlijk niet héél Nederland. De vorige keer kwam minder dan de helft van alle stemgerechtigden opdagen. (Bron: kiesraad) Dit is natuurlijk geen recente ontwikkeling. Na 1987 is de opkomst nooit meer boven de zestig procent uitgekomen. Over de oorzaak valt te twisten. Maar wat doen de Provinciale Staten nou eigenlijk? Zijn ze nog wel van deze tijd? En heeft het wel zin om naar de stembus te gaan op 20 maart?
Door Robert Urbaschek
Een korte geschiedenis
Na het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813 werden de `Staten der Provinciën’ in het leven geroepen. De Brabantse Staten hadden 52 leden, die de adel, de steden en de landelijke stand vertegenwoordigden. Niet echt democratisch dus. Bovendien hadden alleen mannen die genoeg belasting betaalden stemrecht. De Statenleden kozen zelfs de leden van Tweede Kamer. Deze wordt namelijk pas sinds de Grondwetsherziening van Thorbecke in 1848 direct gekozen. Sindsdien kiezen de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer.
Om even een idee te geven van hoeveel mensen er toen mochten meebeslissen over het bestuur van de Provincie: in 1845 mocht minder dan 1 procent van de Noord-Hollandse bevolking lid worden van een kiescollege, en had maar 1 op de 10 volwassen mannen stemrecht. Hier kwam pas na de invoering van het algemeen mannenkiesrecht in 1917 en het vrouwenkiesrecht in 1919 verandering in. De eerste algemene Statenverkiezingen vonden plaats in 1919, waarbij iedereen boven de 24 jaar mocht stemmen.
Waarom de Provincie toch best belangrijk is
Maar wat doen de Provinciale Staten nou precies? In de eerste plaats beslissen zij wie in het dagelijks bestuur van de provincie komt. Hun voornaamste taak is het controleren van dit bestuur, ook wel ‘het college van Gedeputeerde Staten’ genoemd. Dit bestuur bestaat in Noord-Brabant uit zes gedeputeerden met een Commissaris van de Koning als voorzitter.
Maar dat is nog niet alles. Zoals eerder vernoemd, kiezen zij wie er in de Eerste Kamer komt. Hierbij tellen de stemmen van de Statenleden uit Provincies met veel inwoners het zwaarst. Dus ook al hebben zowel Zuid-Holland als Noord-Brabant 55 Statenleden, zal een stem van een Statenlid uit Zuid-Holland zwaarder meetellen.
Deze laatste taak is dus ook waarom de Provinciale Statenverkiezingen steeds meer zijn gaan lijken op Tweede Kamerverkiezingen. De ambities van de landelijke partijen staan of vallen namelijk met de samenstelling van de Eerste Kamer, aangezien die alle wetten van de Tweede Kamer moet goedkeuren. Door alle verkiezingsgekte en media-aandacht zou je bijna vergeten dat het eigenlijk vooral gaat om het kiezen van het bestuur van de provincie. In de eerste plaats draaien deze verkiezingen dus eigenlijk niet om landelijke problematiek. Door de focus op de landelijke politiek kunnen lokale partijen op de achtergrond geraken, met als gevolg dat kiezers zich steeds minder betrokken voelen bij de provinciale politiek. Dit terwijl er door de Provincie veel belangrijke beslissingen gemaakt worden, zoals hoe lucht- en bodemkwaliteit gewaarborgd kan blijven, hoe groot de Brabantse veestapel mag zijn, welke orkesten, muziekverenigingen, kunstenaars, of toneelverenigingen recht hebben op subsidie, hoe de regelmatige dumping van drugsafval in de Brabantse natuur moet worden aangepakt en of er meer wegen moeten worden gebouwd of juist meer in het OV moet worden geïnvesteerd. Omroep Tilburg zal daarom in de aanloop naar 20 maart deze onderwerpen gaan belichten en daarnaast politici de vraag stellen hoe ze ervoor kunnen zorgen dat mensen zich meer betrokken gaan voelen bij de provinciale politiek.
Een overzicht van de vele onderwerpen waar de Provincie Noord-Brabant zich mee bezighoudt is hier te vinden. De komende vier jaar komen daar ongetwijfeld weer heel wat zaken bij. Kortom, er valt veel te beslissen en daarom dus ook te kiezen. Dit blijkt wel weer uit het ruime aanbod aan partijen dat meedoet. Voor wie nog steeds niet van plan is te stemmen, wil ik het volgende meegeven: hoe minder mensen stemmen, hoe meer invloed je als kiezer kunt hebben.
Waren er niet ook verkiezingen voor de Waterschappen?
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de Waterschappen. Als de helft van de Nederlanders zich al niet betrokken voelt bij de Provinciale Staten, dan zal dit aantal voor de Waterschappen ongetwijfeld nóg lager liggen. De verkiezingen worden niet voor niets sinds 2015 tegelijk met de Provinciale Staten gehouden. Maar dat maakt ze er niet onbelangrijker op. De waterschappen zijn, in een notendop, degenen die voorkomen dat we s’ochtends wakker worden met een meter water in onze woonkamer. Zij beheren namelijk de Nederlandse dijken en sluizen, maar zij nemen ook zaken als de zuivering van afvalwater voor hun rekening. Meer informatie over wat ze nog meer allemaal doen, is onder andere te vinden op de websites van de waterschappen uit Tilburg en omgeving, namelijk de Dommel en Brabantse Delta.
