Edita Saakian
Een blik op de ‘hittekaart van Nederland’ laat het direct zien: in Tilburg wordt het fors warmer dan in de rest van het land. Zo tikt de Tilburgse temperatuur op 12 juni om 14.50 uur in de middag, 30.5 graden aan. Nergens in Nederland is het op dat moment zo warm. In Zeeland is het zo’n 28 graden, in het uiterste noorden komt de temperatuur amper aan de 25 graden.
“Tilburgs groen beperkt zich tot een aantal parken en achtertuinen.”
Dat is voor een deel onvermijdelijk, aldus de Tilburgse wetenschapper Joks Janssen. Hij is professor aan de Tilburg University en beschrijft hoe Tilburg op een hoge zandrug ligt. “Steden die op zandgronden zijn gebouwd, zijn al snel een stuk heter. Dat komt omdat zandbodems sneller opwarmen en vocht verdampen.” Bovendien is het klimaat in zuidelijke steden als Tilburg iets warmer dan in steden als Haarlem of Leeuwarden. Die steden liggen noordelijk en dichter bij zee, wat voor verkoeling zorgt.
Toch is dat volgens Janssen niet de enige verklaring. De hitte in Tilburg heeft ook te maken met hoe de stad is gebouwd: “In Eindhoven lopen groengebieden ver de stad in; het Tilburgse groen beperkt zich tot achtertuinen en een aantal parken. ” Janssen noemt Tilburg een ‘versteende klomp met her en der wat groene vlekken’. En dat maakt de toch al warme stad, bijzonder gevoelig voor hittestress.
“In Oud-Noord kun je minder verkoeling zoeken dan in de Blaak.”
Het verbaast de wetenschapper dat de stad tot voor kort niet veel meer investeerde in het aanplanten van bomen. “Bomen zijn enorme airconditioners. Bomen koelen de omgeving, ze vangen fijnstof af en maken een stad ook nog eens mooier. Bovendien maakt veel groen een stad veel aangenamer om te wonen. Bomen verhogen de woonkwaliteit.” Na drie hete zomers, aldus Janssen, dringt door hoe belangrijk het is om fors bomen bij te planten.
“In het Tilburgse centrum gebeurt dat inmiddels al, maar in wijken als Oud-Noord moet nog een enorme slag worden geslagen”, zegt Janssen. Ook dat wijzen ‘hittekaarten’ uit. In groene en wat rijkere wijken als Berkel-Enschot of de Blaak zie je dat het al snel twee graden koeler is dan in het oude noorden van de stad. “In Oud-Noord kun je minder verkoeling zoeken dan in de Blaak.”
Als voorbeeld noemt Janssen het Besterdplein bij hem om de hoek. “Dat is een volledig kale versteende plaat, met alleen wat leiboompjes aan de rand. Op het plein groeit niets omdat de gemeente in het verleden heeft gekozen voor parkeerplaatsen, voor een locatie om een ochtend per week markt te houden en tien dagen per jaar kermis te vieren”, zegt Jansen. “Je zou het ook om kunnen draaien. Plant op dat plein ‘kleine bossen’: een paar forse bomen en struiken, waaromheen je nog steeds parkeerplaatsen of marktkramen kunt zetten. Dat zou al een heel verkoelend effect op de omgeving hebben.”
LEES OOK:
Tilburg bevindt zich in het stenen tijdperk: ‘Meer beton dan groen’
Park in plaats van parkeerplaats: Ilse droomt van groen Besterdplein
