Thomas de Zeeuw
In Cultureel Centrum Jan van Besouw is iedereen uitgenodigd met een passie voor Brabants op de Gij-dag. Op het programma staat onder meer een workshop over de herkomst van woorden en een lezing over de verandering van het dialect. Theo van Iersel, secretaris van organiserend orgaan Stichting Tilburgse Taol, zegt over de tongval het volgende: ‘‘Sommigen zeggen dat de Tilburgse taal wel een tikje ordinair is. Het ligt er echter aan hoe je ermee omgaat en hoe je ‘m uitspreekt. Wij als Tilburgse Taol willen het vooral als een mooi dialect bewaren.’’
De stichting vertelt komende zaterdag hoe zij in zeven (maximaal acht) lessen een Tilburgs taalklasje kunnen opzetten, met uitleg over de regels en correcte schrijfwijze. Andere sprekers komende zaterdag zijn: taalwetenschapper Kristel Doreleijers, regisseur André van Duren, taalkundige Yoïn van Spijk en theatermaker Jacques van Gerven. De presentatie van de dag is in handen van Patrick Timmermans (directeur-bestuurder Erfgoed Brabant).
Dansende snoeppotten, draaiende koffiemolens
Wie ook een schône bijdrage levert is Lubert Priems van Stichting Laudio. Deze stichting bouwt, let goed op: verhalen vertellende kasten voor ouderen in zorginstellingen, die hetzelfde dialect spreken als degene die de ‘reuze-kijkdoos’ gebruikt. De audioverhalen die je hoort, gaan samen met geureffecten, dansende snoeppoten en draaiende koffiemolens. Er is inmiddels een hele zussenfamilie gebouwd; Limburgse Mia, Vlaamse Mariët, Turkse Meral en Twentse Marie. Op de Gij-dag gaat het om Brabantse Miet, ingesteld in het Tilburgs.
Waarom die gekheid? Het zou kunnen dat minder ruimdenkende mensen zoiets als sprekende kasten maar kermis vinden. Toch is de gedachte erachter een wonderschone: veel mensen zitten soms in een wildvreemd verzorgingshuis, leggen moeilijk contact en zijn er niet heel gelukkig. Deze kasten laten zien hoe het spreken van dialect van invloed kan zijn op je gevoelens van welzijn in een verzorgingshuis. Hier is onderzoek naar gedaan door de Universiteit Maastricht en het Meertens Instituut.
Dialect, allicht!?
Priems: ‘‘Laatst waren we in een verzorgingshuis en daar kwam een man uit Venlo. Hij vond het idee van de klankkast wel leuk, kon de andere dialecten verstaan, maar de vonk sloeg over, toen we Limburgse Mia in haar Venlose accent instelden. Toen kwam zijn glimlach. Toen kwamen de verhalen los. Het ene verhaal levert het andere verhaal op. Mooi hoe dat werkt.’’
De kast staat momenteel in Nuland, maar op de Gij-dag zal ze schitteren in haar digitale vorm, voor het eerst. Bezoekers van de Gij-dag kunnen door de splinternieuwe appversie snel switchen tussen verschillende Brabantse dialecten: Eindhovens, Roosendaals, Bosch, Bredaas en Tilburgs.
Het thema van de Gij-dag 2024 is Dialect, allicht!? De inloop start om 13.15 uur. Het programma duurt van 13.45 tot 18.15 uur. Daarna hebben alle geïnteresseerden hun Tilburgse tongval weer aangescherpt en zal het taaltje voorlopig niet uitsterven.
LEES OOK:
Theo (75) wil zorgen dat het Tilburgs dialect niet uitsterft
Theo van Iersel is ‘frêet’ op de Tilburgse Taol
