Julien van Ostaaijen: ‘Veel Tilburgers weten niet hoe lokaal bestuur werkt, en dat is jammer’

Julien van Ostaaijen, onderzoeker aan Tilburg University, houdt zich al jarenlang bezig met de vraag hoe lokale democratie werkt. Hij ziet een duidelijk probleem: veel mensen weten niet wat er gebeurt op het niveau van hun gemeente. “Op tv gaat het bijna altijd over Den Haag, de ministers, de Kamer. Maar het grootste deel van de politici werkt juist niet in Den Haag. Dat vond ik interessant: hoe werkt het dan op die andere niveaus?”

Volgens Van Ostaaijen blijft lokaal bestuur voor veel mensen een soort raadsel. Hij noemt het ‘onbegrepen bestuur’. “Wat een burgemeester precies doet, of dat de gemeenteraad eigenlijk de baas is in een gemeente, dat weten maar weinig mensen. Dat is jammer, want lokaal bestuur gaat juist over onderwerpen die dichtbij komen. Dingen zoals veiligheid in je buurt of veranderingen in je omgeving. Dan wil je toch dat mensen weten hoe ze daar invloed op kunnen hebben?”

Lage opkomst bij verkiezingen

Die afstand tot de lokale politiek zie je terug in de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen, zegt Van Ostaaijen. In Tilburg ligt die opkomst rond de 40%. “En dan is stemmen nog de makkelijkste manier om mee te doen. Dat mensen daar al niet de moeite voor willen doen, is best jammer.”

Waarom mensen niet stemmen? Daar is volgens Van Ostaaijen geen eenduidig antwoord op. “Het is niet alleen iets van Tilburg, het geldt voor heel Nederland. Er zijn honderden redenen te bedenken waarom mensen niet gaan stemmen. Veel inwoners hebben simpelweg weinig interesse. We willen wel dingen aanpakken, maar liever niet als het om politiek gaat.”

Meer kennis en betrokkenheid

Hoe zorg je er dan voor dat meer mensen zich betrokken voelen bij de lokale politiek? Voor Van Ostaaijen ligt een deel van de oplossing in betere voorlichting. “Gemeenten kunnen inwoners meer informeren, bijvoorbeeld door burgerparticipatietrajecten op te zetten. Ook kun je op scholen al beginnen met uitleggen hoe de lokale politiek werkt. Daar begint het.”

Maar zelfs met de beste bedoelingen kan participatie verkeerd uitpakken, waarschuwt Van Ostaaijen. “In Tilburg hebben we mooie voorbeelden van projecten waarbij inwoners meedenken, maar soms gaat het mis. Bijvoorbeeld als mensen geen terugkoppeling krijgen of merken dat ze toch weinig invloed hebben. Dat wekt verkeerde verwachtingen en kan juist onvrede veroorzaken.”

Politiek blijft een zware taak

Zelf heeft Van Ostaaijen geen interesse om in de politiek te gaan. “Als je ziet wat er op wethouders afkomt, de druk, altijd bereikbaar moeten zijn. En tegenwoordig komen daar ook bedreigingen bij. Dat past niet bij mij. Ik vind het prettig om in de luwte te werken, en dat is als bestuurder nauwelijks mogelijk.”

Bekijk hier de hele aflevering van Stadsforum met Julien van Ostaaijen:

LEES OOK:
Van parkeerstress tot afvalproblemen: Tilburgers klagen vaker over gemeente
Raadsgriffier Noor Kanters: “Veel mensen denken dat politici heel anders zijn dan zijzelf”

Edita Saakian