Tilburgse Nienke (23) doet onderzoek naar phishing en online fraude bij ouderen: ‘Impact is enorm’

Phishing en online fraude: het zijn termen die we regelmatig langs zien komen in het nieuws. Maar wat betekent het precies en wat doet het met mensen? Nienke Nagtzaam (23), vierdejaars student aan kunstacademie St. Joost, onderzoekt dit in haar afstudeerproject. Ze wil ouderen bewuster maken van de risico’s van phishing en hen beter wapenen tegen online oplichters.

Zelf heeft ze gelukkig nog nooit een ervaring gehad met online fraude. Maar een familielid wel. Op die manier maakte Nienke van dichtbij mee wat de gevolgen zijn. “Het was dan in de vorm van ‘ik ben je kleindochter en ik heb geld nodig’. Dat was een heel nare ervaring”, vertelt ze.

Er heerst vooral veel schaamte bij het slachtoffer. “Die persoon wil eigenlijk liever dat het niet is gebeurd, het wordt een beetje onder het tapijt geschoven.” De studente vindt de gevolgen van deze vorm van oplichting verschrikkelijk. “Ook als ik verhalen lees van mensen die het ervaren, hoeveel emotie en gevoelens daarbij loskomen, dan krijg ik echt rillingen over mijn rug.”

Boosheid, teleurstelling en schaamte

Voor haar afstudeeronderzoek doet Nienke maandenlang research naar phishing en online fraude. Hoewel online oplichting slachtoffers kent van alle leeftijden, richt ze zich op ouderen. Nienkes onderzoek bestaat ook uit veldonderzoek. Hiervoor maakte ze opvallende posters, die ze bewust verspreidde op plekken waar veel ouderen komen. In een drukke supermarkt bijvoorbeeld, maar ook in wijkcentra. De posters bevatten een enquête waarmee ze ouderen rechtstreeks vraagt naar hun ervaringen.

Met de uitgebreide enquête wil de studente erachter te komen wat de impact is van online oplichting bij slachtoffers. “Het meest opvallende is de emotionele impact”, vertelt Nienke. Boosheid, teleurstelling en schaamte blijken veel voorkomende emoties. “Mensen voelen zich boos en beschaamd dat ze in een phishingtruc zijn getrapt. Ze denken vaak: hoe kon dit mij overkomen?'”

Eindresultaat

Het resultaat van haar onderzoek wordt gebundeld een boekje, een combinatie van een verhaal en nuttige informatie. Het fictieve verhaal draait om een personage dat slachtoffer wordt van phishing, aan het einde komen praktische tips aan bod: hoe voorkom je het en wat kun je doen als het je toch overkomt? “Het boekje wordt niet alleen informatief, maar ook leuk om te lezen en toegankelijk voor ouderen. Ik wil graag iets maken dat mensen helpt en waar ze écht van kunnen leren.”

LEES OOK:
Cybercrime: vorig jaar 21.500 Tilburgers online opgelicht

Angela Weisz