Wateroverlast in Tilburg: ‘Hoge grondwaterstand is een stille ramp’

Ook deze kelder staat onder water. Foto ter illustratie (foto: Omroep Tilburg)

Regen, regen en nog eens regen. Sinds oktober is er extreem veel neerslag gevallen en daar heeft heel Nederland last van. Zo ook in Tilburg, waar vooral in de binnenstad veel kelders onder water staan. Dit komt door de uitzonderlijk hoge grondwaterstand, terwijl de gemeente zich de afgelopen tien jaar juist heeft voorbereid op een veel te droge grond.

Maar hoe zit dat dan precies? Er was in Tilburg lange tijd helemaal geen sprake van wateroverlast. “De laatste tien jaar is het eigenlijk te droog geweest”, vertelt Marieke Alberts, beleidsmedewerker Water, Natuur en Klimaat bij de gemeente Tilburg. “We hebben als Tilburg dan ook heel veel gedaan om het regenwater juist vast te houden om de verdroging tegen te gaan. Dat doen we bijvoorbeeld met retentiebakken en infiltratiesystemen.” Zo’n opvangbak ligt bijvoorbeeld onder het nieuw aangelegde Stadsforum.

Wat in die droge periode wel voor problemen zorgde, waren de enorme zomerse hoosbuien waar we de afgelopen jaren last van hebben gehad. “Eerder stonden in de stad verschillende pleinen en straten onder water,” vertelt Alberts. “We konden zo’n piek niet opvangen omdat ons rioleringsstelsel het niet aankon. Daar hebben we de afgelopen jaren met man en macht aan gewerkt door regenwater riolen aan te leggen. Eén ding mag duidelijk zijn: het kan regenen in Tilburg wat het wil, maar je straat staat – met een enkele uitzondering daargelaten – niet blank.”

Eens in de honderd jaar

De afgelopen acht maanden viel er echter extreem veel regen. Het KNMI geeft zelfs aan dat zo’n natte winter slechts eens in de honderd jaar wordt verwacht. Dat betekent dat het grondwater op sommige plekken nu op zo’n anderhalve meter of nog minder onder het maaiveld staat, terwijl dit normaal gesproken meer dan drie meter diep ligt. En doordat het zo lang duurt, is ook de bovenste grondlaag helemaal vol geraakt met water. Dat water kan vaak nergens naartoe, omdat er vaak lagen in de bodem zitten die het water tegenhouden of maar heel langzaam doorlaten.

Nou, daar moet de gemeente dan iets aan doen, toch? Helaas is dat niet mogelijk. “Je kunt de grondwaterstand maar op één manier reguleren en dat is via sloten en beken,” vertelt de beleidsmedewerker. “Als je naar een kaartje van Tilburg kijkt met het oppervlaktewater, valt er meteen iets op. We hebben geen sloten en beken in grote delen van de stad en daarom kunnen we dus op die plekken niets doen. Wanneer mensen dus zeggen: kan het Waterschap dan niet gewoon het grondwater afvoeren? Maar waar moet water dan heen? Het kan niet naar sloten en als je al het water in de rioolbuizen wilt pompen dan zit dat ook zo vol.”

Er zit eigenlijk maar één ding op en dat is afwachten. “Het is een kwestie van door deze zure appel heen bijten, die eens in de honderd jaar voorkomt. Dat is wat alle deskundigen verwachten, maar niemand heeft een glazen bol. Het is eigenlijk een stille ramp die door de stad trekt. Je staat erbij en kijkt ernaar.”

Niets aan te doen

De gemeente kan niets doen, maar vindt het wel heel vervelend dat zoveel mensen met een natte kelder, kruipruimte of convectorput zitten. “Mensen hebben een huis gekocht met een kelder in een droge periode, want het is twintig tot dertig jaar lang relatief droog geweest. Die zijn ervan uitgegaan dat die kelder droog zou blijven. Het is heel vervelend voor mensen met water in huis, maar we kunnen dat gevoel niet wegnemen en het leed niet verzachten. Zelfs in de kelder van het nieuwe stadhuis, die we hebben geprobeerd waterdicht te maken, zit schimmel op de muur. Je houdt het niet droog.”

Inwoners van Tilburg met wateroverlast kunnen nu niet veel doen. “Wanneer je je kelder leegpompt, staat hij de volgende dag weer vol.” En dan is er nog een probleem. “Een natte kelder kun je niet waterdicht maken. Je moet echt wachten tot al het water weg is en tot de kelder helemaal is opgedroogd . Dan kun je pas actie ondernemen. “We hopen allemaal dat het nu snel droog en warmer gaat worden. Dan kan de bodem gaan opdrogen. Zorg dan ook in het huis en de kelder voor zo veel mogelijk ventilatie, om het vocht snel uit je huis te krijgen. Vocht en schimmel zijn namelijk niet bevorderlijk voor de gezondheid.”

LEES OOK:
Wateroverlast Tilburg zet door: ‘We mogen het hele kalenderjaar niet programmeren’
Gemeente Tilburg kondigt extra analyses aan na natte winter

Pieter Soethout